To Τμήμα Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.) αποτελεί έναν από τους αρχαιότερους και ταυτόχρονα μεγαλύτερους ακαδημαϊκούς φορείς της χώρας, ο οποίος διαδραμάτισε από τα πρώτα χρόνια του νεοσύστατου ελληνικού Κράτους σημαίνοντα ρόλο στην επιστημονική και εκπαιδευτική πορεία της χώρας, με σταθερή προσήλωση στις ανθρωπιστικές αξίες και τον πολιτισμό.
Αποτελεί ακαδημαϊκό φορέα της Φιλοσοφικής Σχολής και ιδρύθηκε ως αναπόσπαστο μέρος της στις 31-12-1836/12-01-1837 (ΦΕΚ 86/1836). Εξελίχθηκε διοικητικά και ακαδημαϊκά ως αυτοτελές Τμήμα το 1984 (ΦΕΚ 160/1984), και σήμερα το Τμήμα Φιλολογίας αποτελεί το μεγαλύτερο Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α., με σταθερό προσανατολισμό στη διάδοση και την ενίσχυση των πολιτισμικών αγαθών, τα οποία αντιλαμβάνεται ως εξαιρετικά σημαίνον εθνικό κεφάλαιο.
Ως προς τους ακαδημαϊκούς και εκπαιδευτικούς του στόχους το Τμήμα Φιλολογίας
- παρέχει ποιοτική και εξειδικευμένη επιστημονική γνώση που αφορά τους επιμέρους τομείς των Ανθρωπιστικών Επιστημών και προβάλλει τις Ανθρωπιστικές Σπουδές ως εθνικό πολιτισμικό αγαθό
- εκπαιδεύει με υψηλά επιστημονικά και παιδαγωγικά κριτήρια Φιλολόγους, οι οποίοι στελεχώνουν ως Καθηγητές τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
- διαμορφώνει επιστήμονες ικανούς να προσφέρουν σημαντικό έργο σε τομείς που συνδέονται με την πνευματική παραγωγή της χώρας και τη Δημόσια Διοίκηση
- παρέχει μέσω των μελών Δ.Ε.Π. ειδικές γνώσεις στην Πολιτεία και εν γένει παρεμβαίνει στην οργάνωση της εκπαιδευτικής πολιτικής της χώρας
- προωθεί τα ιδεώδη του Ανθρωπισμού ως αξίες που συντελούν στη συνοχή και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του κοινωνικού συνόλου
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που καθιστούν το Τμήμα ανταγωνιστική επιλογή για τους υποψήφιους φοιτητές συνίστανται
- στο ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο διδασκόντων και διδασκομένων (διδάσκοντες με διδακτορικό αξιώσεων από ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια και ποιοτικό επιστημονικό έργο, διδασκόμενοι που εισέρχονται στο Τμήμα με τις υψηλότερες επιδόσεις στις Πανελλήνιες εξετάσεις)
- στο νέο, ευέλικτο και επικαιροποιημένο πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών.
- στη λειτουργία τριών διαφορετικών και μη επικαλυπτόμενων Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (στα οποία περιλαμβάνονται ένα διατμηματικό και ένα διιδρυματικό-διεπιστημονικό)
- στο σχεδιασμό καινοτόμων δράσεων, οι οποίες συνδέονται με τις νέες προκλήσεις του σύγχρονου ελλαδικού και διεθνούς γίγνεσθαι, όπως ο σχεδιασμός νέων χρηματοδοτούμενων ερευνητικών προτάσεων
- στην επικαιροποίηση της γνώσης των παλαιών αποφοίτων του μέσω της δια βίου μάθησης και επιμόρφωσης
- στη σύνδεση του Τμήματος με την κοινωνία και τις ανάγκες της
Το οργανόγραμμα του Τμήματος περιλαμβάνει
- Τους φοιτητές (προπτυχιακούς, μεταπτυχιακούς, υποψήφιους διδάκτορες, μεγάλο αριθμό ξένων φοιτητών, στους οποίους περιλαμβάνονται όσοι φοιτούν στο πλαίσιο προγραμμάτων, όπως το Erasmus, ή διδάσκονται την ελληνική στο Διδασκαλείο της Ελληνικής ως ξένης γλώσσας, την επιστημονική και διοικητική ευθύνη του οποίου έχει το Τμήμα)
- τα μέλη ΔΕΠ (περί τα 70)
- τα μέλη Ε.ΔΙ.Π. και Ε.Τ.Ε.Π.
- το διοικητικό προσωπικό
- τους επιμέρους γνωστικούς Τομείς: Τομέα Κλασικής Φιλολογίας (με γνωστικά αντικείμενα Αρχαία Ελληνική Φιλολογία και Λατινική Φιλολογία), Τομέα Βυζαντινής Φιλολογίας και Λαογραφίας, Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τομέα Γλωσσολογίας
- τα Σπουδαστήρια-Βιβλιοθήκες (Κλασικής Φιλολογίας, Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας. Γλωσσολογίας, Λαογραφίας)
- τα ερευνητικά Εργαστήρια (γενικού και ειδικού σκοπού)
- τη Γραμματεία του Τμήματος
- τις Γραμματείες των Τομέων
- το Πρόγραμμα Σπουδών που προβλέπει τρεις γνωστικές Κατευθύνσεις Προπτυχιακών Σπουδών (Κλασικής Φιλολογίας, Μεσαιωνικής- Νεοελληνικής Φιλολογίας, Γλωσσολογίας) και πλήθος ειδικών αντικειμένων
- τα τρία Μεταπτυχιακά Προγράμματα
Το Τμήμα συνθέτει μια δυναμική ακαδημαϊκή οντότητα που
- συμβαδίζει με τις σύγχρονες εξελίξεις
- αναπτύσσεται και εκσυγχρονίζεται διαρκώς
- συνδέεται με τις κοινωνικές ανάγκες
Συνοπτικά, βασικό στόχο του Τμήματος αποτελεί η ανάδειξη του πολιτισμού και των αρχών τις οποίες υπηρετεί ως κατεξοχήν Τμήμα των Ανθρωπιστικών Επιστημών, καθώς τοποθετεί τον εκπαιδευόμενο προπτυχιακό και μεταπτυχιακό φοιτητή και τους αποφοίτους του στο κέντρο μιας νέας παραγωγικής διαδικασίας, που έχει ως στόχο την αξιοποίηση υψηλών προϊόντων του ευρωπαϊκού πολιτισμού και τη διάχυσή τους προς όλον τον κόσμο.