Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ)

Ίδρυση

Ονομασία Τμήματος

Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ), ΦΕΚ 221/29.10.1997.

Σύντομο ιστορικό

Το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Αθηνών άρχισε να λειτουργεί το ακαδημαϊκό έτος 1987-1988 και οι πρώτοι/ες φοιτητές/τριες αποφοίτησαν το 1991.

Τα πρώτα πανεπιστημιακά Παιδαγωγικά Τμήματα ιδρύθηκαν στα Πανεπιστήμια Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Πατρών, Ιωαννίνων, Θράκης και Κρήτης. Η οργάνωση όμως και η έναρξη της λειτουργίας τους πραγματοποιήθηκαν σταδιακά, αρχίζοντας από το έτος 1984-1985. Το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Αθηνών άρχισε να λειτουργεί το ακαδημαϊκό έτος 1987-1988 και οι πρώτοι/ες φοιτητές/τριες αποφοίτησαν το 1991.

Τον Σεπτέμβριο του 1997 μετονομάστηκε σε Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ).

Μετά τον πρόσφατο Νόμο 4009/2011 όπως αυτός τροποποιήθηκε από τους Ν. 4076/12 και 4115/13, καθώς και το ΠΔ. 85/13 (ΦΕΚ Α.124/3-6-13), το ΤΕΑΠΗ λειτουργεί στο πλαίσιο της Σχολής Επιστημών της Αγωγής.

Η εκπαίδευση των νηπιαγωγών και των δασκάλων του δημοτικού σχολείου παρεχόταν μέχρι τη δεκαετία του 1980 σε ανώτερες σχολές διετούς φοίτησης, δηλαδή στις Σχολές Νηπιαγωγών και στις Παιδαγωγικές Ακαδημίες. Αναβαθμίστηκε με νομοθετική ρύθμιση του 1982 σε τετράχρονη πανεπιστημιακού επιπέδου, με στόχο την επιστημονική κατάρτιση των λειτουργών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Εκπαιδευτικό/Επιστημονικό έργο

Με δεδομένο ότι διαφορετικές επιστήμες συμβάλλουν σε ζητήματα που αφορούν την εκπαίδευση, οι διδάσκοντες του Τμήματος καλύπτουν ευρύ φάσμα γνωστικών πεδίων. Περιλαμβάνονται ειδικεύσεις της εφαρμοσμένης παιδαγωγικής και της διδακτικής ποικίλων γνωστικών αντικειμένων, καθώς και της θεωρίας και της έρευνας σε διάφορα πεδία των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών.

Παράλληλα, το Τμήμα συμμετέχει σε πέντε μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών. Το παλαιότερο όλων, το διακρατικό και διαπανεπιστημιακό-διατμηματικό πρόγραμμα «Συγκριτική Εκπαίδευση και Ανθρώπινα Δικαιώματα» σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, άρχισε να λειτουργεί το 1994. Σήμερα το Πρόγραμμα αυτό έχει εξελιχθεί και προσφέρει δύο ανεξάρτητα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών: α) «Εκπαίδευση και Ανθρώπινα Δικαιώματα» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΤΕΑΠΗ) και του Institute of Education (IΟE) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και β) «Ειδική Αγωγή» ως ανεξάρτητο και αυτοτελές πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών του ΤΕΑΠΗ.

Ακολούθησε η συνεργασία με το διατμηματικό πρόγραμμα «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία», την οργάνωση του οποίου έχει αναλάβει το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Το ακαδημαϊκό έτος 2005-06 ξεκίνησε η λειτουργία του διατμηματικού προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών «Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας για την Εκπαίδευση» σε συνεργασία με τα τμήματα Ενημέρωσης και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, σε σύμπραξη με το τμήμα Ηλεκτρονικής του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά.

Τέλος, το ακαδημαϊκό έτος 2009-10 άρχισε να λειτουργεί, σε συνεργασία με το Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, το διαπανεπιστημικό-διατμηματικό πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών «Συμβουλευτική Ψυχολογία και Συμβουλευτική στην Εκπαίδευση, την Υγεία, την Εργασία», τη διοικητική υποστήριξη του οποίου έχει αναλάβει το ΤΕΑΠΗ.

Επίσης, στο ΤΕΑΠΗ είναι ενταγμένο το Διδασκαλείο Νηπιαγωγών της Αθήνας, το οποίο ιδρύθηκε το 1995. Από την ακαδημαϊκή χρονιά 2011-12, μετά από νομοθετική παρέμβαση του Υπουργείου, το Διδασκαλείο Νηπιαγωγών σταμάτησε να δέχεται εκπαιδευτικούς προς επιμόρφωση. Σήμερα, εκκρεμεί η απόφαση για τη μετεξέλιξή του σε ευρύτερο επιμορφωτικό φορέα ή την κατάργησή του.

Το ΤΕΑΠΗ από το 1997 ανέλαβε τα προγράμματα ακαδημαϊκής και επαγγελματικής αναβάθμισης αποφοίτων ανωτέρων σχολών διετούς φοίτησης (εξομοίωσης των πτυχίων με πανεπιστημιακούς τίτλους σπουδών), τα οποία σήμερα έχουν ολοκληρωθεί.

Τέλος, από το ακαδημαϊκό έτος 2014-15 θεσμοθετήθηκε στο ΤΕΑΠΗ η λειτουργία Εργαστηρίων, τα οποία συνεχίζουν τις δραστηριότητες των Ερευνητικών Κέντρων που λειτουργούσαν στο Τμήμα από την ίδρυσή του:

• Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και Παιδαγωγικής Παρέμβασης-Πρυτανική Πράξη Ίδρυσης 90/2015 [ΦΕΚ 1514/20-7-15, τ. Β ΄] και [ΦΕΚ 2029/17-9-15, τ. Β΄]
• Συμβουλευτικής Ομηλίκων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Ανάπτυξης-Πρυτανική Πράξη Ίδρυσης 91/2015 [ΦΕΚ 1534/22-7-15, τ. Β ΄] και [ΦΕΚ 2029/17-9-15, τ. Β΄]
• Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/ Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΠΕ/ΕΑΑ) -Πρυτανική Πράξη Ίδρυσης 92/2015 [ΦΕΚ 1514/20-7-15, τ. Β ΄]
• Ειδικής, Ενταξιακής Εκπαίδευσης και Σπουδών στην Αναπηρία-Πρυτανική Πράξη Ίδρυσης 93/2015 [ΦΕΚ 1514/20-7-15, τ. Β ΄]
• Παιδαγωγικό Εργαστήριο-Πρυτανική Πράξη Ίδρυσης 151/2015 [ΦΕΚ 2451/13-11-15, τ. Β ΄]
• Εφαρμοσμένης Στατιστικής και Τ.Π.Ε. στην Εκπαίδευση-Πρυτανική Πράξη Ίδρυσης 155/2015 [ΦΕΚ 2451/13-11-15, τ. Β ΄]
• Κοινωνική Έρευνα και Εκπαίδευση-Πρυτανική Πράξη Ίδρυσης 156/2015 [ΦΕΚ 2451/13-11-15, τ. Β ΄]

Στόχοι

Το ΤΕΑΠΗ είναι ένα από τα πανεπιστημιακά τμήματα με προνόμιο να προσφέρει πτυχίο με συγκεκριμένη επαγγελματική προοπτική που ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανάγκες. Δεν πρόκειται ωστόσο για “επαγγελματική” σχολή, αλλά για πανεπιστημιακό ίδρυμα που καλλιεργεί την επιστημονική παιδεία και διασφαλίζει τη σχετική με το επάγγελμα του/της νηπιαγωγού κατάρτιση. Η σύνθεση επιστημονικής γνώσης και επαγγελματικής κατάρτισης ή, με άλλους όρους, η σύνθεση θεωρίας και πράξης, είναι βασική αρχή του Τμήματος.

Στόχος του ΤΕΑΠΗ είναι να δώσει τα κατάλληλα εργαλεία που θα επιτρέψουν την κατανόηση της πολυπλοκότητας των εκπαιδευτικών φαινομένων, την ανάλυση των πολλαπλών παραγόντων (ψυχολογικών, κοινωνικών, παιδαγωγικών) που διαμορφώνουν τη σχολική πραγματικότητα και τέλος την οργάνωση της παιδαγωγικής πρακτικής. Τόσο Τα λεγόμενα “πρακτικά μαθήματα” όσο και τα μαθήματα τα σχετικά με τις τέχνες (μουσική, ζωγραφική, θέατρο) όχι μόνο έχουν επιστημονικό και θεωρητικό υπόβαθρο, αλλά απαιτούν τη γνώση άλλων επιστημών για να εφαρμοστούν στην πράξη με θετικά αποτελέσματα.

Το ΤΕΑΠΗ παρέχει στους/στις αποφοίτους του βασική πανεπιστημιακή εκπαίδευση στον χώρο των Επιστημών της Αγωγής, επιδιώκει την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, εξοικειώνει τους/τις φοιτητές/τριες με τις μεθόδους και τα εργαλεία της επιστημονικής έρευνας, δίνοντάς τους έτσι τα ουσιαστικά εφόδια ώστε να μπορούν, αν το θελήσουν, να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο σε συναφή γνωστικά αντικείμενα.

Η διάρκεια σπουδών είναι τέσσερα χρόνια. Για κάθε έτος σπουδών το πρόγραμμα οργανώ – νεται σε δύο εξάμηνα, το χειμερινό και το εαρινό. Τα μαθήματα είναι εξαμηνιαία. Στο τέλος κάθε εξαμήνου, δηλαδή τον Φεβρουάριο και τον Ιούνιο, τοποθετείται η εξεταστική περίοδος. Τον Σεπτέμβριο υπάρχει μια δεύτερη εξεταστική περίοδος για τα μαθήματα και των δύο εξα – μήνων. Για να αποκτήσουν το πτυχίο τους οι φοιτητές και οι φοιτήτριες χρειάζεται να έχουν περάσει συγκεκριμένο αριθμό μαθημάτων. Κάθε μάθημα αντιστοιχεί σε 3 έως 7 διδακτικές μονάδες (Δ.Μ.) και προσφέρει από 5 έως 8 πιστωτικές μονάδες (ECTS) (βλ. Πρόγραμμα Σπου – δών). Για το πτυχίο απαιτούνται συνολικά 161 διδακτικές μονάδες, οι οποίες ισοδυναμούν με 250 πιστωτικές μονάδες, και φυσικά η ολοκλήρωση των τεσσάρων ετών φοίτησης.